Zastanawiasz się, czy można zamieszkać na działce w Rodzinnych Ogrodach Działkowych (ROD)? Prawo jest jednoznaczne — działki ROD są przeznaczone wyłącznie do celów rekreacyjnych i ogrodniczych, nie zaś jako miejsce stałego pobytu.

W praktyce jednak część działkowiczów łamie ten zakaz — co może skończyć się utratą prawa do działki lub innymi konsekwencjami.

Przepisy mówią jasno. Stałe zamieszkiwanie jest zabronione
Zgodnie z ustawą o rodzinnych ogrodach działkowych oraz regulaminem ROD, stałe korzystanie z działki jest zabronione. Działki mają służyć do wypoczynku i upraw, nie do całorocznego życia. Próba zameldowania się na działce czy przekształcenie altany w dom mieszkalny łamie prawo i może narazić użytkownika na wypowiedzenie umowy dzierżawy.

Wbrew przepisom, niektóre osoby rzeczywiście mieszkają na działkach przez cały rok. Według relacji zarządców, w jednym z ogrodów na około 244 działki — 12 było zamieszkanych całorocznie. Oficjalnie jednak meldunek na takiej działce nie legalizuje pobytu — to jedynie ewidencja, nie upoważnia do stałego zamieszkania.

Czy można mieszkać tymczasowo? Prawo jest jednoznaczne
Pobyt sezonowy w okresie wiosennym i letnim jest dozwolony. Przepisy umożliwiają spędzenie czasu na działce, np. przez weekendy, bez złamania prawa. Jednak pobyt musi być naprawdę tymczasowy — w godzinach i dniach odpowiadających rekreacji. Stałe zamieszkanie może skutkować utrata prawa do dzierżawy działki lub nałożeniem grzywny przez zarząd ROD. Dodatkowo, budowa stałego domku mieszkalnego (np. większego niż 35 m²), prowadzenie działalności gospodarczej czy pełne wyposażenie altany jako domu są niezgodne z regulaminem.

W teorii prawo jest jasne, ale w praktyce bywa inaczej — likwidując formalne ograniczenia, niektóre samorządy chronią mieszkańców ROD, którzy muszą podać adres do kontaktu lub świadczeń — choć nawet to nie legalizuje pobytu. To pokazuje, że między przepisami a rzeczywistością jest często spora różnica.

Problem społeczny czy luka prawna?
Eksperci podkreślają, że masowe zamieszkiwanie na działkach ROD to sygnał szerszego problemu społecznego. Dla wielu rodzin ogródek działkowy staje się jedynym realnym miejscem do życia, gdy koszty mieszkań są poza ich zasięgiem. To rodzi pytania, czy przepisy nie powinny zostać zrewidowane — przynajmniej w zakresie umożliwienia legalnego, całorocznego zamieszkania w wyjątkowych przypadkach.

Z drugiej strony zarządy ogrodów przypominają, że główną ideą ROD jest rekreacja i ochrona zieleni w miastach. Gdyby działki masowo zaczęły pełnić funkcję mieszkań, ogrody straciłyby swój pierwotny charakter i mogłyby przekształcić się w dzielnice domków jednorodzinnych. Teoretycznie przepisy są jednoznaczne — na działkach ROD nie wolno mieszkać na stałe. W praktyce jednak życie pokazuje, że wiele osób decyduje się złamać zakaz, traktując ogródki jako tańszą alternatywę dla mieszkania.